ابليس و سجود بر انسان

و اذقلنا للملائكة اسجدوا لآدم ، فسجدوا إلا ابليس ابي و استكبر و كان من الكافرين؛ سورهء بقره، آيهء ٣٤
از ابن عباس روايت شده است كه فرشتگان پيوسته با جنها در نبرد بودند و ابليس در يكي از اين كارزارها در حاليكه كودكي بيش نبود به اسارت درآمد و همراه فرشتگان بود تا اينكه از سجود بر آدم سرباز زد. ابن عباس ميگويد: اولين كسي كه به رأي خويش قياس نمود ابليس بود و كسي كه بطريق خويش قياس و استحسان نمايد در زمره ابليس است . امام صادق (ع) مي فرمايد: هنگاميكه خداوند بر ابليس نيروي تسلط بر انسان را عنايت كرد آدم خطاب به خداوند فرمود:

بار خدايا تو ابليس را بر ذريهء من نيرو بخشيدي در مقابل به من و فرزندانم چه عطا خواهي كرد؟ خداوند فرمود : هر گناهي را معادل همان گناه و هر حسنه اي را ده برابر پاداش خواهم داد. آدم فزونتر از آن را طلب كرد خداوند توبه را تا آخرين دقائق حيات از انسان قبول فرمود .
آدم باز هم بر خواهش خويش افزود و خداوند فرمود : بي حساب خواهم آمرزيد و آدم به همين ميزان اكتفا نمود . در روايت علي بن حسين(ع) آمده است: آدم آنگاه كه به بالاترين نقطهء عرش نظر افكند شبح هاي ما را به صورت انواري درخشنده مشاهده نمود پس خداوند به او فرمود : اين ارواح -محمد (ص) علي و حسنين و فاطمه (ع)- برترين خلق من مي باشند بوسيله آنها عطا كرده و باز خواهم ستاند و بوسيله آنها مجازات نموده و پاداش خواهم داد و تو اي آدم بدانها توسل جوي و هنگامي كه دچار مصيبتي گشتي آنها را نزد من شفيع گردان ، به ذاتم سوگند كه هيچ حاجتمندي را بخاطر آنها نا اميد نخواهم كرد و بدين جهت بود كه آدم بعد از ارتكاب گناه خدا را بدانها خوانده و توبه اش پذيرفته شد .
اسحاق بن جرير گويد: امام صادق (ع) از من پرسيدند ياران تو پيرامون گفته ابليس "خلقتني من نار و خلقه من طين" چه مي گويند؟
جواب دادم : آنها نيز همين را به زبان مي آورند.
حضرت فرمودند : دروغ مي گويند خداوند او را نيز از گل بيافريد زيرا كه قرآن مي فرمايد "الذي جعل لكم من الشجر الأخضر نارا فإذا انتم منه توقدون" آن خدايي كه براي شما از درخت سرسبز آتشي بيافريد تا شما از آن درخت آتش برمي افروزيد (سورهء ياسين آيه ٨). خداوند ابليس را ازآن آتش آفريد ، آتشي كه از درخت است و اصل درخت نيز از خاك و گل است . علي بن ابراهيم در سلسله اسناد خود از امام صادق (ع)درباره آيه "الي يوم الوقت المعلوم" مي گويد : مقصود همان روزي است كه رسول اكرم(ص) ابليس را در بيت المقدس و بر فراز صخره اي ذبح خواهد نمود.
اخبار مستفيد بيانگر اين است كه فرصت خواسته شده از سوي ابليس تا روز خروج قائم آل محمد(عج) يعني روز قيامت صغري است.
منبع: قصص الانبياء / مؤلف: آيت الله سيد نعمت الله جزايري.